Брестводоканал

Сёння ў краіне рэалізуецца комплекс мер для падтрымкі сем'яў, якія выхоўваюць дзяцей, з асаблівым акцэнтам на шматдзетныя сем'і. Створаны ўмовы для магчымасці ўдзелу абодвух бацькоў у выхаванні дзяцей. Дзяржава аказвае прававую і матэрыяльную дапамогу. Паводле звестак Белстата, у нашай краіне пражывае звыш 2,6 млн сем'яў, з іх больш за 43% выхоўваюць дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў. У мэтах падтрымання інстытута сям'і ў Рэспубліцы Беларусь уведзены шэраг сацыяльных дапамог і дзяржаўных гарантый. Даведачны: Сярод іх дзяржаўныя дапамогі сем'ям, якія выхоўваюць дзяцей; сямейны капітал пры нараджэнні (усынаўленні) трэцяга або наступнага дзіцяці; адрасная сацыяльная дапамога сем'ям, якія жывуць у нястачы; паслугі няні для сем'яў, якія выхоўваюць двайнят, трайнят або дзяцей-інвалідаў; паслугі сацыяльнага патранату для пераадолення цяжкай жыццёвай сітуацыі для шматдзетных сем'яў і сем'яў з інвалідамі; працоўныя гарантыі для цяжарных жанчын, жанчын з маленькімі дзецьмі, бацькоў дзяцей-інвалідаў і інш.; пенсійныя гарантыі для шэрагу катэгорый маці; фінансавая дапамога дзяржавы пры паляпшэнні жыллёвых умоў. Важна, каб клопат дзяржавы пра сям'ю суадносілася з клопатам сям'і аб сваім дабрабыце. З кожным годам у Рэспубліцы Беларусь шматдзетных сем'яў становіцца больш (2025 год – каля 123 тыс., 2019-каля 106 тыс.). Дзяржаўная ўзнагарода-ордэн Маці-высокая ацэнка дзяржавай нялёгкай працы шматдзетных маці. Паводле інфармацыі Міністэрства працы і сацыяльнай абароны, у Беларусі 46 сем'яў выхоўваюць дзесяць і больш дзяцей. Самы шматдзетны рэгіён у краіне – Брэсцкі, за ім ідуць Мінская і Гомельская вобласці. Самая вялікая сям'я ў краіне на сённяшні дзень пражывае ў Салігорскім раёне і выхоўвае 14 непаўналетніх родных дзяцей (усяго 15 дзяцей, але старэйшаму дзіцяці ўжо споўнілася 18 гадоў). Наяўнасць у календары такіх святочных дзён, як Дзень маці і Дзень бацькі, падкрэслівае значнасць цэласнасці сям'і, важнасці ролі кожнага з бацькоў і адказнасці за выхаванне дзяцей. Тыдзень бацькоўскай любові, які ў Беларусі штогод праходзіць з 14 па 21 кастрычніка, з'яўляецца прызнаннем на дзяржаўным узроўні найважнейшай ролі сям'і ў развіцці грамадства. Гэта своеасаблівы пасыл сусветнай супольнасці: беларусы гатовыя абараняць нацыянальныя інтарэсы, адстойваць традыцыйную сям'ю, мацярынства, бацькоўства, дзяцінства і права жыць сваім укладам. Духоўна-маральнае выхаванне - адзін з найважнейшых фактараў развіцця краіны і забеспячэння духоўнага адзінства народа Сям'я-гэта першы і самы важны інстытут сацыялізацыі. Менавіта тут закладваюцца асновы маралі, маральнасці. Перадаючы ад старэйшых да малодшых традыцыі сям'і і культурныя каштоўнасці, фармуецца гістарычная памяць, нацыянальная ідэнтычнасць, пераемнасць і прадухіляецца разрыў пакаленняў. Акрамя таго, моцныя сямейныя асновы і маральныя арыенціры спрыяюць зніжэнню ўзроўню сацыяльных канфліктаў, злачыннасці, асацыяльных паводзін. Грамадства, заснаванае на традыцыйных каштоўнасцях, больш устойліва да крызісаў і знешніх выклікам, якіх цяпер нямала. У Беларусі назіраюцца тэндэнцыі адкладзенага ўступлення ў шлюб (з 24,4 гадоў у 2010 годзе да 26,7 гадоў у 2024 годзе для жанчын і з 26,5 да 28,9 гадоў для мужчын), павелічэння ўзросту нараджэння першага дзіцяці (2010 год – 24,9 гадоў, 2020 год – 26,8 гадоў, 2024 год – 27,6 гадоў), рост колькасці разводаў нават сярод людзей, якія ўступаюць у шлюб ва ўсвядомленым узросце (у 2024 годзе 58,8% колькасці разводаў – гэта сем'і з дзецьмі). У сукупнасці іншых фактараў гэта адбіваецца на дэмаграфічнай сітуацыі. Дадзеная праблема характэрная не толькі для нашай краіны. У шэрагу дзяржаў выразна праглядаецца крызіс сістэмы каштоўнасцяў. Каштоўнасці заходняга свету-лібералізм і індывідуалізм, сябелюбнасць і культ задавальненняў, свабода выбару і самаідэнтыфікацыі – актыўна прапагандуюцца праз мастацтва, культуру, сродкі масавай інфармацыі і інш.іншымі словамі, ажыццяўляецца інфармацыйна-псіхалагічная экспансія, аб'ектам якой з'яўляюцца традыцыі, каштоўнасці і свядомасць грамадзян, у першую чаргу, моладзі. Даведачны: У краінах Еўрапейскага Саюза сталі моднымі грамадзянскія і гасцявыя шлюбы, якія не патрабуюць адказнасці. У сярэднім першыя шлюбы рэгіструюцца ва ўзросце 30-35 гадоў, пры гэтым амаль палова з іх з часам усё роўна распадаецца. У Нямеччыне за апошнія 5 гадоў адзначаецца рост нетрадыцыйных сямейных формаў. Колькасць адзінокіх людзей павялічваецца. Колькасць жанчын у ФРГ, якія не хочуць мець дзяцей («childfree»), пастаянна расце. У Іспаніі разам з прапагандай нетрадыцыйных адносін шырокае распаўсюджванне атрымалі ідэі радыкальнага фемінізму, што прывяло да далейшага размывання інстытута традыцыйнай сям'і і росту колькасці пар, афіцыйна не рэгіструючых шлюб, а таксама ў значнай ступені спрыяла росту абортаў. Гэтыя спробы робяцца з мэтай укараніць "псевдоценности" у свядомасць нашых людзей, разбурыць гістарычную сувязь пакаленняў, стварыць класічнае грамадства спажывання з скажонай мараллю і адсутнасцю маральных прынцыпаў. Ім патрэбныя страта нашай нацыянальнай ідэнтычнасці, разбурэнне асноў беларускай дзяржаўнасці. Дапусціць гэтага нельга. Даведачны: Грэцыі пагражае дэмаграфічны спад з-за старэння насельніцтва і нізкай нараджальнасці. На сённяшні дзень амаль 23% насельніцтва старэй 65 гадоў, пажылых амаль на 1 млн больш, чым дзяцей. Пры гэтым навукоўцы папярэджваюць аб «падвойным выкліку»: моладзь альбо з'язджае з краіны, альбо адкладае стварэнне сям'і, што ўзмацняе доўгатэрміновы дэмаграфічны спад. Аналагічная сітуацыя складваецца і ў Швецыі. У сувязі з працягваецца падзеннем нараджальнасці ў краіне чакаюць закрыцця кожнага дзясятага дзіцячага садка. Мяркуецца, калі такая сітуацыя захаваецца, то кожнае новае пакаленне будзе на 30% менш пакалення сваіх бацькоў. Штогадовае змяншэнне насельніцтва Латвіі параўнальнае па памеры з насельніцтвам сярэдняга латвійскага горада. Па прагнозах Eurostat, да 2070 года ў краіне будзе пражываць 1,3 млн чалавек супраць цяперашніх 1,8 млн. Назіраны дэмаграфічны спад-праблема ўсіх развітых краін, і Беларусь не выключэнне. Таму ў нашай краіне дзяржаўная падтрымка сям'і накіравана не толькі на павышэнне ўзроўню нараджальнасці і рост матэрыяльнага дабрабыту грамадзян, але і на ўмацаванне сям'і як сацыяльнага інстытута, маральнай асновы ўстойлівага развіцця грамадства. Пра важнасць духоўнасці і маральнасці 8 студзеня 2025 г.Прэзідэнт Беларусі А. Р. Лукашэнка гаварыў на цырымоніі ўручэння прэміі «За духоўнае адраджэнне», спецыяльных прэмій дзеячам культуры і мастацтва і «Беларускі спартыўны Алімп». "Менавіта дзякуючы ... служэнню высокім ідэалам мы паспяхова супрацьстаім тым выклікам, якія перад намі ставіць час. Час хаосу, войнаў, дэвальвацыі сапраўдных каштоўнасцяў. А ісціна простая: у аснове любой чалавечай дзейнасці ляжаць духоўнасць і маральнасць – жыватворныя эліксіры для культуры, трывалай сувязі пакаленняў і традыцый», – адзначыў беларускі лідар. Важным складнікам поспеху сямейнай палітыкі дзяржавы з'яўляецца аб'яднанне намаганняў дзяржаўных органаў, грамадскіх і рэлігійных арганізацый, наймальнікаў, сродкаў масавай інфармацыі і ўсяго грамадства, каб мы, беларусы, развіваліся як нацыя. Неабходна кансалідацыя ў рэалізацыі мер, накіраваных на фарміраванне пазітыўнай ўстаноўкі на стварэнне сям'і, нараджэнне і выхаванне дзяцей, пераемнасць пакаленняў і здаровы лад жыцця як асновы дэмаграфічнага дабрабыту дзяржавы. Традыцыйныя сямейныя каштоўнасці як падмурак шматвяковага ўкладу жыцця беларускага народа Значэнне сям'і для грамадства і дзяржавы бясспрэчна. Сем'і, выхоўваючы дзяцей годнымі грамадзянамі краіны, гуляюць важную ролю ў сацыяльна-эканамічным развіцці і пабудове моцнай дзяржавы і стабільнага грамадства. Дык якая яна, сучасная сям'я ў Беларусі? Якія прыярытэты ў сучаснай моладзі? Гатоўнасць да стварэння сям'і і бацькоўства, стаўленне да шлюбу і выхаванню дзяцей шмат у чым залежаць ад каштоўнасцяў, дамінуючых у грамадстве. Згодна з вынікамі сацыялагічнага даследавання, праведзенага Інстытутам сацыялогіі НАН Беларусі ў I квартале 2025 г., разам са здароўем дзеці (68,8%) і сям'я (65,1%) з'яўляюцца найбольшай каштоўнасцю для нашых грамадзян. Пры гэтым беларусы пазітыўна расцэньваюць бацькоўства. На пытанне, колькі ўсяго хацелася б мець дзяцей з улікам рэальных жыццёвых абставін, амаль палова рэспандэнтаў (47,3%) адказалі, што дваіх, аднаго – 21,3%. За траіх і больш – 16,1%, але пры паляпшэнні жыццёвых абставін да бацькоўства гатовыя 27,9%. Пры гэтым мець трое і больш матываваныя больш тыя, хто вырас у такіх жа сем'ях.