Важна адзначыць, што інфарматызацыя вельмі хутка распаўсюджваецца ва ўсіх сферах дзейнасці. Улічваючы актыўнасць падрастаючага пакалення і іх жаданне выпрабаваць кожную навінку, яны больш шырока, чым людзі старэйшага ўзросту, выкарыстоўваюць камп'ютэрныя тэхналогіі. Адпаведна, шмат у чым тое, што ім здаецца нявіннай свавольствам, на самай справе можа ўтвараць склад злачынства.
Якія кіберзлачынствы самыя распаўсюджаныя?
Вишинг-адзін з метадаў махлярства, калі зламыснікі тэлефануюць ахвяры і ад імя банкаўскага супрацоўніка паведамляюць, што неабходна ажыццявіць якія-небудзь дзеянні з БПК, так як хто-то альбо спрабуе выкрасці з яе грашовыя сродкі, альбо афармляе крэдыт, альбо вырабляе падазроную аплату. Завалодаўшы рэквізітамі карты, злачынцы ажыццяўляюць крадзеж грашовых сродкаў з банкаўскага рахунку пацярпелага.
Фиишинг-від інтэрнэт-махлярства, мэтай якога з'яўляецца атрыманне доступу да канфідэнцыйных дадзеных карыстальнікаў – лагінаў і пароляў. Фішынг выкарыстоўваецца для атрымання доступу да ўліковых запісаў карыстальнікаў самых розных рэсурсаў, але часцяком ён ужываецца для крадзяжу дадзеных карыстальнікаў гандлёвых онлайн-пляцовак.
Сватынг-заведама Ілжывы выклік паліцыі, аварыйна-выратавальных службаў, шляхам фальшывых ілжывых паведамленняў аб небяспецы (напрыклад, аб мініраванні, забойствах, захопе закладнікаў). У апошнія гады сватынг з забавы аматараў онлайн-гульняў і хакераў ператварыўся ў масавую з'яву і вялікую праблему для праваахоўных органаў розных краін. Грамадская небяспека такіх дзей складаецца ў тым, што загадзя недакладныя звесткі дэзарганізуюць нармальную працу аб'ектаў транспарту, прадпрыемстваў, дзяржаўных органаў і ўстаноў, арганізацый незалежна ад формы ўласнасці. У сваю чаргу, гэта прычыняе істотную эканамічную шкоду, як суб'ектам гаспадарання, так і грамадзянам. Пры гэтым інфармацыя аб магчымым выбуху, падпале альбо іншых дзеяннях, якія прадугледжваюць цяжкія наступствы, здольная пасеяць паніку сярод насельніцтва і ўнесці нязручнасці ў паўсядзённае жыццё.
Ддос-атакі-гэта атака на вылічальную сістэму з мэтай давесці яе да адмовы, гэта значыць стварэнне такіх умоў, пры якіх добрасумленныя карыстальнікі сістэмы не могуць атрымаць доступ да прадстаўляюцца сістэмным рэсурсаў (серверам), альбо гэты доступ абцяжараны. У цяперашні час dos і DDoS-атакі папулярныя тым, што дазваляюць давесці да адмовы практычна любую сістэму.
Груминг-гэта ўваходжанне дарослага чалавека ў давер да дзіцяці з мэтай сэксуальнага самазадавальнення. Зламыснік дыстанцыйна намацвае сувязь з дзіцем праз сацыяльныя сеткі, месенджары, анлайн-гульні, электронную пошту. Затым можа прымусіць дзіцяці даслаць фатаграфіі інтымнага характару, ўцягнуць у выраб парнаграфічных матэрыялаў, схіліць да інтымнай сустрэчы ў рэальнасці.
Кибербуллинг-цкаванне карыстальніка праз усе каналы сеткавага зносін: сацыяльныя сеткі, форумы, чаты, мессенджеры. Праводзіць цкаванне могуць як аднакласнікі, інтэрнэт-сябры і г.д., так і зусім староннія людзі. Гэтая форма псіхалагічнага тэрору можа прымаць розныя абліччы: абразы праз асабістыя паведамленні, публікацыя і распаўсюджванне канфідэнцыйнай, правакацыйнай інфармацыі пра ахвяру; фізічная агрэсія і гэтак далей. Прычыны кибербуллинга: зайздрасць, пачуццё перавагі над супернікам, пачуццё ўласнай непаўнавартаснасці, самарэалізацыя.
Пагроза Новага часу-так званыя групы смерці. І хоць звычайна стваральнікамі такіх груп з'яўляюцца самі падлеткі (мэта - "хайп", смага вострых адчуванняў, жаданне дамінаваць і кіраваць іншымі), у падобных групах ствараецца спрыяльная атмасфера для культывавання суіцыдальных намераў.

Як пазбегнуць выкрутаў махляроў?
- Не ўводзіце дадзеныя карты (асабліва – тэрмін дзеяння і CVV-код) на сайтах, куды перайшлі па спасылках ад незнаёмцаў. Не згаджайцеся сыходзіць з гандлёвай пляцоўкі і працягваць перапіску ў іншай праграме.
- Не пераходзіце ні па якіх спасылках з ліста (нават калі яны нібыта вядуць да вынікаў гульні). Праз пошукавік даведайцеся, ці сапраўды розыгрыш быў праведзены, ці ёсць іншыя прызёры.
Памятаеце, што візуальна заўважыць падмену складана, але ёсць характэрныя маркеры:
- замочак злева ад адраснага радка не замкнуць або ёсць надпіс «не абаронена»;
- электронны адрас несапраўдны ці літары ў ім пераблытаны (bel-post.by замест belpost.by, bealrusbank.by замест belarusbank.by).
- Не пераходзьце па спасылках на незнаёмыя рэсурсы: з іх дапамогай ашуканцы спрабуюць заразіць ваш кампутар або тэлефон вірусам і скрасці вашыя асабістыя дадзеныя.
- Не Высылайце грошай чалавеку, з якім вы асабіста не знаёмыя, і ўжо тым больш не называйце яму асабістую інфармацыю, якая садзейнічае ўзлому банкаўскіх дадзеных і крадзяжы грашовых сродкаў.
- Калі ў вас ёсць сумневы ў асобы пакупніка, лепш стэлефануйцеся з ім, пажадана па відэасувязі. Ці, калі гэта магчыма, прапануеце асабістую сустрэчу.
Як не стаць ахвярай пры ажыццяўленні
фінансавых аперацый у сетцы Інтэрнэт
Што сёння можа быць прасцей, чым купіць у Інтэрнэце ўпадабаны тавар? Здзейсніць такую куплю можа нават дзіця або карыстальнік, не цалкам упэўнена які валодае навыкамі працы з персанальным кампутарам. Гэты працэс абумоўлены тым, што большасць людзей сёння ўсё часцей адчувае дэфіцыт вольнага часу і марнаваць яго на паходы па крамах, асабліва ў пошуках звычайных тавараў, стала для многіх недаступнай раскошай. Акрамя гэтага, купіць або прадаць тавар у сетцы Інтэрнэт стала вельмі проста дзякуючы велізарнай колькасці гандлёвых пляцовак, якія робяць гэты працэс максімальна хуткім і зручным, падаючы магчымасць аплаты з выкарыстаннем банкаўскіх плацежных карт і дастаўкі тавару ў любы куток свету.
Найбольш распаўсюджаныя спосабы здзяйснення злачынстваў:
1. "Перадаплата "(падман прадаўца)
Сутнасць дадзенага спосабу заключаецца ў тым, што зламыснік выступае ў ролі пакупніка. На адной з інтэрнэт-пляцовак з аб'явамі ён знаходзіць прадаўца і капіюе яго кантактныя дадзеныя. Пасля чаго шукае яго ў мессенджеров (сацыяльных сетках), прадстаўляючыся пакупніком. У ходзе перапіскі, зламыснік паведамляе, што тавар яму спадабаўся, і ён хоча яго набыць у сувязі з чым ужо нібыта здзейсніў перадаплату (часцяком высылаецца скрыншот электроннага карт-чэка аб пералічэнні сродкаў). Для таго, каб атрымаць дадзеныя сродкі прадаўцу высылаюць спасылку на падробленую старонку (яна выглядае як адзін з раздзелаў афіцыйнага сайта інтэрнэт-пляцоўкі або банкаўскай установы), дзе прадаўцу трэба ўвесці нумар сваёй карты, імя трымальніка, тэрмін дзеяння, CVV-код паказаны на адваротным баку карты (інфармацыю, якая змяшчаецца ў СМС-паведамленні, які паступіў з банка, для пацверджання атрымання перадаплаты). Пасля атрымання канфідэнцыйных звестак, зламыснік здзяйсняе крадзеж сродкаў.
2. "Дастаўка" (падман пакупніка)
Зламыснік размяшчае аб'яву на інтэрнэт-пляцоўцы аб продажы тавару па вельмі выгаднай цане. Пасля таго, як патэнцыйны пакупнік пачынае весці перапіску ва ўнутраным чаце пляцоўкі, зламыснік пад рознымі падставамі пераконвае яго працягнуць зносіны ў мессенджер або сацыяльнай сетцы. У час размовы махляр угаворвае пакупніка ўнесці перадаплату або аформіць дастаўку, і каб развеяць сумневы пакупніка, паведамляе пра нібыта новай паслузе ўтрымання (холдирования) сродкаў, якая з'явілася на Гандлёвай пляцоўцы, г.зн., калі дастаўка не адбудзецца, то гандлёвая пляцоўка аўтаматычна верне сродкі на карту. Пры гэтым пакупніку высылаецца спасылка на падробленую старонку, якая імітуе афіцыйную старонку гандлёвай пляцоўкі або інтэрнэт-банкінгу, дзе трэба ўвесці дадзеныя карты (далей ажыццяўляюцца дзеянні па схеме падману прадаўца).
3. Выкарыстанне сацыяльных сетак
Ажыццявіўшы несанкцыянаваны доступ да персанальных акаўнтаў карыстальніка сеткі Інтэрнэт, зламыснік рассылае ўсім віртуальным «сябрам» пацярпелага просьбу пад рознымі падставамі паведаміць рэквізіты банкаўскай плацежнай карты. Гэта можа быць яе фота ці проста нумар, тэрмін дзеяння і іншыя рэквізіты. Часам злачынцы просяць проста нумар мабільнага тэлефона і альбо спрабуюць выкрасці з рахунку тэлефона грошы ці наадварот выкарыстоўваюць яго як прамежкавае звяно, накіроўваючы на гэты конт чужыя грошы, пераводзячы іх затым Далей, каб заблытаць свае сляды (практычна ва ўсіх выпадках крадзяжу грашовых сродкаў з рахункаў мабільных тэлефонаў пацярпелыя яшчэ паведамлялі злачынцу персанальныя коды, якія прыходзяць у выглядзе смс-паведамленняў на тэлефон).
4. Званок ад» прадстаўніка " банка з просьбай тэрмінова даць неабходную інфармацыю